Το στίγμα και το φαινόμενο της “Ταμπέλας”

Το στίγμα αποτελεί μία κοινωνική κατασκευή που συνδέεται με την ύπαρξη ενός πλήθους διαφορετικών κοινωνικών ταυτοτήτων. Η διαδικασία του στιγματισμού ουσιαστικά έχει να κάνει με την αναγνώριση της ύπαρξης ενός συγκεκριμένου χαρακτηριστικού που κάνει τον κάτοχό του να ξεχωρίζει από το σύνολο και υποδηλώνει μία απαξιωμένη κοινωνική ταυτότητα. Το χαρακτηριστικό αυτό μπορεί να είναι άμεσα ορατό, είτε να είναι ορατό με κάποιον λιγότερο εμφανή τρόπο και να είναι ενσωματωμένο στην ταυτότητα του ατόμου που το φέρει. Αυτό το χαρακτηριστικό ουσιαστικά το ξεχωρίζουμε και το «χρωματίζουμε» αρνητικά με τη λογική ότι διαφέρει από το σύνολο. Ο στιγματισμός της ψυχικής υγείας δυστυχώς, δεν αποτελεί ένα σύγχρονο φαινόμενο. Τα ιστορικά στοιχεία δείχνουν ότι το στίγμα συνοδεύει την ψυχική νόσο ανεξαρτήτως κουλτούρας, έθνους και θρησκευτικών πεποιθήσεων, από την εποχή του Μεσαίωνα με τους εξορκισμούς, μέχρι σήμερα. Το στίγμα, λοιπόν, στην ψυχική υγεία λειτουργεί συνήθως ως μία «ταμπέλα », που φέρει το όνομα της ψυχικής διαταραχής ή γενικότερα κάποιου χαρακτηριστικού της προσωπικότητάς του ατόμου, το οποίο κοινωνικά ενδεχομένως μεταφράζεται από το σύνολο ως δυσλειτουργικό. Το βασικό χαρακτηριστικό της ταμπέλας είναι ότι μένει ανεξίτηλη στον άνθρωπο που την φέρει λες και είναι ένα σημάδι που παγιώνεται εφόρου ζωής. Ακόμα κι αν τα συμπτώματα υποχωρήσουν, ακόμα κι αν ο άνθρωπος με ψυχική διαταραχή αποδείξει ότι μπορεί να εκπληρώσει τον κοινωνικό του ρόλου, να εργαστεί και να έχει μία ομαλή κοινωνική ζωή, η δυσπιστία, ο φόβος και η απόρριψη τον σταματάνε από το να εξελιχθεί όπως θα ήθελε και να αποδείξει το αυτονόητο, ότι δηλαδή δε διαφέρει σε τίποτα από το κοινωνικό σύνολο και ότι είναι το ίδιο ικανός με όλους τους υπόλοιπους. Επίσης, δίνεται τόση βαρύτητα σε αυτό το χαρακτηριστικό που εσκεμμένα θεωρείται κυρίαρχο της προσωπικότητας του ατόμου, ξεχνώντας την ποικιλία χαρακτηριστικών που μας κάνουν ξεχωριστούς.